Law of Inheritance लहान भावाला शेतीच्या वाटणीमध्ये पहिल्या निवडीचा हक्क आहे का? जाणून घ्या भारतीय कायद्याच्या दृष्टीने शेतीच्या वाटणीची प्रक्रिया आणि वादविवाद टाळण्यासाठी कायदेशीर मार्ग.
Law of Inheritance
शेतीच्या वाटणीवरून अनेक कुटुंबांमध्ये वादविवाद होतात. कधी कधी त्यावरून घरात भांडणे होतात आणि ते आयुष्यभर चालतात. काही ठिकाणी लहान भावाला शेताच्या जमिनीचा पहिला हक्क दिला जातो, तर इतर ठिकाणी वडिलांची किंवा कुटुंबाची परंपरा वेगळी असते. पण कायदेशीर दृष्टिकोनातून या प्रथेला काय आधार आहे? चला तर, जाणून घेऊ या.
👉कायदेशीर आणि सामाजिक दृष्टिकोन👈
शेतीच्या मालकी हक्काची वाटणी कशी होते?
वडीलोपार्जित जमीन किंवा घराच्या वाटणीमध्ये अनेकदा समान भाग दिले जातात. परंतु, पारंपरिक रीतीनुसार, लहान भावाला पहिला हक्क दिला जातो. यामध्ये, लहान भावाला आधी त्याच्या वाट्याचा भाग निवडण्याचा मान मिळतो आणि त्यानंतर इतर भावांना त्यांचे वाटे दिले जातात. शेवटी, मोठ्या भावाला उरलेला भाग दिला जातो. ही प्रथा सामाजिक संकेत म्हणून अनेक ठिकाणी मान्य केली जाते, परंतु तिचा कायदेशीर आधार नाही.
हे ही पाहा : अतिवृष्टीमुळे शेतकऱ्यांना मदत: 733 कोटी रुपयांचा निधी वितरित
वडील उपार्जित घराचे वाटप कसे होते?
Law of Inheritance शेतीसोबतच वडीलोपार्जित घराचेही वाटप पारंपरिक रीतीनुसार केले जाते. या प्रक्रियेत संपूर्ण घराचे समान हिस्सा केला जातो आणि लहान भाऊ त्याचा पहिला हक्क निवडतो. पण, याबाबत कोणताही कायदेशीर किंवा लिखित नियम अस्तित्वात नाही. ही प्रथा केवळ परंपरा म्हणूनच मान्य केली जाते, ती कायदेशीर म्हणून बंधनकारक नाही.
👉घरकुल लाभार्थ्यांना आनंदाची बातमी, 5 ब्रास वाळू मोफत मिळणार, ऑनलाईन अर्ज सुरु👈
भारतीय कायद्यानुसार शेतीच्या वाटणीसाठी काय आहे?
भारतीय कायद्यानुसार, हिंदू उत्तराधिकार कायदा 1956 (Hindu Succession Act, 1956) शेत जमिनीच्या वाटणीसाठी स्पष्ट मार्गदर्शक तत्वे प्रदान करतो. या कायद्यानुसार, सर्व कायदेशीर वारसांना समान अधिकार असतात. यामध्ये, भाऊ असो किंवा बहीण, कोणत्याही व्यक्तीला विशेष अधिकार देण्याचा कायद्यात उल्लेख नाही.
हे ही पाहा : “PM विश्वकर्मा योजना: 15,000 रुपये किमतीचे टूलकिट आणि कर्ज योजना”
लहान भावाला पहिल्या निवडीचा हक्क आहे का?
Law of Inheritance लहान भावाला पहिल्या निवडीचा हक्क देण्याची संकल्पना कायदेशीर दृष्टिकोनातून ग्राह्य नाही. महाराष्ट्रातील काही भागांमध्ये, विशेषतः सातारा, सांगली आणि कोल्हापूर या भागांमध्ये, मोठ्या भावाला जमिनीचा उजवा भाग मिळावा अशी परंपरा आहे. परंतु, हे फक्त एक सामाजिक प्रचलन आहे, कायदेशीर आधार त्याला नाही.
हे ही पाहा : राज्य सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी महागाई भत्त्याची दरवाढ: काय आहे नवीन आदेश आणि कधी लागू होणार?
कुटुंबांमध्ये शेतीच्या वाटणीवरून वाद कसे टाळावेत?
कधी कधी शेतीच्या वाटणीवरून कुटुंबांमध्ये वाद निर्माण होतात आणि ते न्यायालयापर्यंतही पोहोचतात. अशा वादांपासून वाचण्यासाठी कायदेशीर मार्गाचा अवलंब करणे महत्त्वाचे आहे. परंपरेनुसार केलेली वाटणी भविष्यात कायदेशीर गुंतागुंत निर्माण करु शकते. म्हणूनच कायद्याचे पालन करणे आणि सर्व सदस्यांमध्ये संवाद साधून सहमतीने निर्णय घेणे अधिक योग्य ठरते.
हे ही पाहा : महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी ‘फार्मर ॲप’: एक महत्त्वाचा पाऊल
वाटणीसाठी कायदेशीर मार्गदर्शक तत्वे
Law of Inheritance भारतीय वारसा कायद्यानुसार, सर्व वारसांना समान अधिकार दिले जातात, त्यामुळे कोणालाही विशेष प्राधान्य दिले जात नाही. वाटणी करतांना कुटुंबाने कायदेशीर मार्गदर्शन घेत आणि सहमतीने निर्णय घेतल्यास वादविवाद टाळता येऊ शकतात. कुटुंबामध्ये कायद्याचे पालन करून आणि सर्व सदस्यांमध्ये सहमती साधून शेती किंवा घराची वाटणी करणे अधिक योग्य ठरते.
हे ही पाहा : शेतकऱ्यांच्या फार्मर युनिक आयडी डाऊनलोड प्रक्रिया: एक संपूर्ण मार्गदर्शन
Law of Inheritance लहान भावाला पहिला हक्क मिळवण्याची संकल्पना सामाजिक परंपरेनुसार मान्य असली तरीही, तिचा कायदेशीर आधार नाही. भारतीय कायद्यानुसार सर्व वारसांना समान अधिकार असतात आणि कोणत्याही व्यक्तीला विशेष हक्क देण्याचा कायदेशीर अधिकार नाही. शेतीच्या वाटणीमध्ये वाद टाळण्यासाठी कुटुंबाने कायदेशीर मार्गाने वाटणी केली पाहिजे आणि आपसी सहमतीनुसार निर्णय घ्यावा.